هوش مصنوعی در مدیریت

هوش مصنوعی در مدیریت : چالش ها و فرصت ها

توسعه تکنولوژی در جامعه و به صورت خاص، دیجیتالی شدن جهان اقتصاد، تاثیر قابل توجهی بر روی بازار کار و عملکرد شغل مدیریت داشته است. استفاده از سیستم هوش مصنوعی و رباتیک با ایجاد فرصت های عظیم و تهدید های ناشی از تغییرات ممکن است باعث حتی ناپدید شدن بسیاری از حرفه ها شود. توانایی هوش مصنوعی در دوباره طراحی کردن سیستم مدیریت مطابق فرصت های جدید و چالش ها کلیدی خواهد بود تا سازماندهی برای کارگران، کارمندان و بقیه جامعه مطابق با شرایط جدید انجام شود. مطالعات انجام شده شامل استفاده هوش مصنوعی در روند کار ها و تاثیر آن بر بازار کار و نقش های مدیریت است.همچنین این مطالعات فرصت های فراهم شده ای که هوش مصنوعی در خصوص کسب و کار و کارمندان ایجاد کرده است را مشخص کرده است. مهم ترین و اصلی ترین هدف این مطالعات پیاده سازی هوش مصنوعی در سازماندهی سیستم ها بوده است.

معرفی

در ادامه تغییرات نامعلوم و پیچیده شدن محیط کسب و کار، تکنولوژی جدید هوش مصنوعی در حال ساخت و ساز دوباره چشم انداز اقتصاد، مشخصات سازمانده ها و راه های تعامل با سازمان ها می باشد. دگرگونی دیجیتالی محیط کسب و کار تاثیر اصلی را بر روی جامعه ما، دنیای تجارت، مدیریت و بازار کار را دارد. هوش مصنوعی به گونه ای چالش ها و فرصت های بزرگی را به سیستم های مدیریت سازمان ها آورده است که به جرعت می توانیم آن را به عنوان چهارمین انقلاب صنعتی در نظر گرفت. امکان اطمینان از ارزیابی صحیح و به موقع از این چالش ها و همچنین امکان تنظیم سیستم های مدیریت متناسب با شرایط و فرصت های جدید می تواند به عنوان یک عامل اصلی موفقیت در سازمان های مدرن در نظر گرفته شود. همه نوآوری های تکنولوژی دو نوع تاثیر را بر روی بازار کار خواهد داشت:

  • جایگزینی مستقیم کارمندانی در وظایف شغلی که قبلا انجام دادند
  • افزایش تقاضا برای شغل هایی که طی پیشرفت تکنولوژی ایجاد شده اند

امروزه توسعه تکنولوژی یادگیری ماشین عمیق، ما را به سمت خودکار شدن جهان در زمینه های مختلف هدایت می کند و ماشین های هوشمند می توانند وظایف غیر استاندارد از جمله افزایش بهره وری از پروژه های تجارت الکترونیک یا مدیریت خطوط تولید در صنعت های سنگین را به اجرا درآورند. این روند منجر به بروز نگرانی های معقول در مورد جایگزینی کامل انسان توسط سیستم های ماشین هوشمند در صنعت های مختلف عمودی و نقش های شغلی می شود. بعد از همه این توضیحات، هوش مصنوعی نه تنها با ایجاد فرصت های بزرگ ارزش های زیادی را اضافه کرده، بلکه به مدیران وظایف فوق العاده  پیچیده ای را نشان داده است. آن ها باید با تمرکز بر همکاری کامل بین انسان و هوش مصنوعی ، اصول اساسی کار خود را که تاکنون رعایت کرده اند ، بررسی کنند. سازمان ها باید برای جذب استعداد، با تمرکز روی کار هایی که نیاز به مهارت های داوری ارزیابی را دارند از جمله همکاری و خلاقیت و توانایی آزمایش، سیستم آموزشی و استراتژی خود را با شرایط جدید تطبیق بدهند.

هوش مصنوعی ؛ تعریف و عملکرد

هوش مصنوعی به عنوان ماشینی که توانایی تقلید از وظایف شناختی انسان ها را دارد، در نظر گرفته می شود. این فناوری در زمینه های مختلفی از جمله زمینه های مالی، سلامتی، نقل و انتقال، هنر و غیره استفاده می شود.

شکل زیر طیف گسترده ای از عملکرد های هوش مصنوعی را نشان می دهد:

نمودار هوش مصنوعی

همانطور که در نمودار بالا مشاهده می کنید، هوش مصنوعی به دسته های مختلفی تقسیم می شود؛ از جمله :

    1. استخراج محتوا
    2. کلاسه بندی
    3. ترجمه توسط ماشین
    4. پاسخ به سوال 
    5. تولید محتوا
  • بینایی ماشین :

    1. تشخیص تصویر
    2. بینایی کامپیوتر
  • تشخیص گفتار:

    1. تبدیل گفتار به نوشتار
    2. تبدیل نوشتار به گفتار

سیستم تخصصی برای شبیه سازی مشکل و حل مشکلات رفتاری انسان ها طراحی شده. یادگیری ماشین در واقع نوعی توانایی کامپیوتر است که بر اساس این توانایی، کامپیوتر قادر خواهد بود تا به صورت خودکار روش ها را تصحیح کرده و نتایجی را که از داده ها بدست ما آورند را بهبود ببخشد. پردازش زبان طبیعی طراحی شده تا زبان مورد استفاده انسان ها را درک کرده و تجزیه و تحلیل کند؛ همچنین به عنوان پایه ای برای سیستم تشخیص گفتار در نظر گرفته می شود و در نهایت به بینایی ماشین می رسیم که به بازرسی و تجزیه و تحلیل تصویر می پردازد. با آمدن هوش مصنوعی ما انتظار داریم تا بتوانیم عملکرد اصلی هوش انسان را تقلید کنیم؛ با این حال هنوز فاصله ی زیادی با این هدف داریم.

 این نوع هوش مصنوعی کاملاً موضوعی است که نظر متخصصان را به سه مکتب فکری تقسیم می کند. اولین مکتب، هوش مصنوعی را به عنوان یک تکنولوژی مفید و کمکی در بحث تصمیم گیری می داند و مدیران باید با آن به عنوان یک همکار رفتار کنند. گروه دوم  انتظار دارند تا هوش مصنوعی و انسان به گونه ای با هم ادغام شده و در راستای بهبود بشریت قدم بردارند .سومین مکتب فکری قدرت هوش مصنوعی را در خصوص تهدید برای بشریت در نظر می گیرد چرا که می تواند شغل ها و وظایف انسان ها را با خودکار کردن این وظایف، از آن ها بگیرد. این گروه اصرار دارند که توسعه دهندگان هوش مصنوعی باید ضمن ایجاد ماشین های هوشمند، مسائل اخلاقی و اجتماعی را نیز در نظر داشته باشند.

روش تحقیق

برای انجام مطالعات، معمولا از ترکیبی از تحقیق اولیه و ثانویه استفاده می کنیم. در مرحله اول از مطالعه، ما داده های مربوط به روند اصلی مدیریت مدرن را جمع آوری می کنیم، که شامل نقش شغلی مدیران و کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت از طریق تحقیق اولیه با استفاده از روش دلفی با استفاده از ۳ تکرار با شرکت کنندگان کلیدی در صنعت (KIPs) که نمایندگان مجتمع های سیستم و شرکت های پیشرو در بازار در صنعت مختلف هستند. طی دومین مرحله ما از تحقیقات ثانویه برای جمع آوری داده های عظیم از منابع مختلف تحت نظر از جمله مجلات فنی، تجاری، مطالعات مستقل و منابع پرداخت شده استفاده کردیم. به منظور آشکار کردن تأثیر هوش مصنوعی بر مدیریت ، وزن را به عوامل زیر اختصاص داده ایم:

  • روند نقش های شغلی مدیران
  • روند کارایی هوش مصنوعی در صنعت
  • هدایت کنندگان بازار هوش مصنوعی

یافته ها

در خصوص کارایی هوش مصنوعی در مدیریت مدرن، این موضوع بسیار اهمیت دارد که مدیران به طور کامل با شغل های جدیدشان آشنا باشند و بدانند چه مدت زمان بر حسب درصد، برای هر یک از نقش های مدیریت نیاز دارند.

هوش مصنوعی زمان وظایف مدیریت
جدول۱: زمان پرداختن به هر یک از وظایف مدیریت مدرن

مدیران در مجموع  ۴۷% وقت خود را صرف کار های روزمره از جمله هماهنگی و کنترل، برنامه ریزی و گزارش دادن می کنند.

شکل ۲ درصدی از مدیران را نشان می دهد که حاضرند تا قسمتی از وظایف خود را در اختیار هوش مصنوعی قرار بدهند.

نمودار آمادگی مدیران برای هوش مصنوعی
شکل ۲: سهم مدیرانی که آماده انتقال برخی از وظایف به هوش مصنوعی هستند
(۴۲%آماده و ۵۸%غیر آماده)

سهم مدیرانی که از نظر وظایف خاص شغلی خود آماده انتقال برخی از وظایف شغلی خود به هوش مصنوعی هستند در شکل ۳ نشان داده شده است.

هوش مصنوعی نمودار آمادگی مدیران

طبق شکل بالا که شکل ۳ است؛ فقط ۸% مدیران آماده انتقال وظیفه توسعه و مربیگری افراد به هوش مصنوعی هستند. ۶۷% آماده انتقال وظیفه تخصیص منابع به هوش مصنوعی، ۲۴% توسعه استراتژی، ۸۴% تجزیه و تحلیل داده ها، ۲۶% حل مشکلات، ۸۲%برنامه ریزی، ۷۳% گزارش دادن،۳۲ % تصمیم گیری و ۵۶% هماهنگی و کنترل  هستند. شکل ۴ نسبت شرایطی را نشان می دهد که تحت آن مدیران آماده انتقال برخی از وظایف شغلی خود به هوش مصنوعی هستند.

شرایط مدیران برای پذیرش هوش مصنوعی
شکل۴: شرایطی که تحت آن مدیران آماده انتقال برخی از وظایف به هوش مصنوعی هستند

در شکل ۴ همانطور که مشاهده می کنید ۳۶% مدیران برای ارائه الگوریتم واضح تصمیم گیری، ۲۴%مدیران تجزیه و تحلیل داده های عظیم، ۲۲% مدیران برای دریافت استدلال های قانع کننده ای آماده انتقال وظایف به هوش مصنوعی هستند.

درصد مدیرانی که مهارت های داده شده را به عنوان ۳ مهارت برتر مورد نیاز در ۱۰ سال آینده انتخاب کرده اند در شکل ۵ نشان داده شده است.

درخواست مهارت مدیریت از هوش مصنوعی
شکل ۵: بیشترین درخواست برای مهارت مدیریت در ۱۰ سال آینده

در شکل ۵ به ترتیب بیشترین درخواست و کمترین درخواست از مهارت های مدیریت، استفاده از تکنولوژی با ۵۲% بیشترین و گزارش دادن با ۱۲ % کمترین مهارت مورد نیاز مدیران در ۱۰ سال آینده است.

بهترین راه های تصمیم گیری در شکل ۶ مشخص شده اند.۵۲%مدیران از تجربه های گذشته خود برای تصمیم گیری، ۲۶% از بینش خود و ۲۲% از تکنیک های تصمیم گیری استفاده می کنند.

نمودار هوش مصنوعی مدیریت
شکل ۶

چالش های اصلی کسب و کار که بیشترین تاثیر را بر روی تصمیم گیری دارند در شکل ۷ مشخص شده است. طبق این شکل ۴۱%عدم قطعیت محیط، ۳۲% پیچیدگی محیط و ۲۷% ابهام عوامل محیطی بر روی تصمیم گیری تاثیر مستقیم دارند.

نمودار هوش مصنوعی در مدیریت
شکل ۷

بحث و نتیجه گیری

بر اساس جدول ۱ مدیران ۴۷% زمان خود را به انجام دادن کار های روزمره و وظایف روتین اداری خود می پردازند. بیشتر این وظایف مانند برنامه ریزی، گزارش دادن، تخصیص منابع، تجزیه و تحلیل داده ها می تواند در آینده ای نزدیک به عهده هوش مصنوعی گذاشته شوند. و براساس شکل ۳ مدیران به طور عمومی  و کلی از این انتقال پشتیبانی کرده و موافق هستند.

به خصوص که، ۷۳% مدیران آماده انتقال  وظیفه گزارش دادن، ۸۲% وظیفه برنامه ریزی و ۶۷% وظیفه تخصیص منابع به هوش مصنوعی هستند. ۸۴% مدیران حاضرند تا وظیفه تجزیه و تحلیل داده ها به هوش مصنوعی هستند چرا که این عمل بسیار منطقی نیز به نظر می رسد چون در واقعیت هوش مصنوعی توانایی تجزیه و تحلیل مجموعه ی بزرگی از داده ها را به طور نسبی در مدت زمان کوتاهی دارد.

مدیران بعضی از وظایف را از جمله توسعه افراد و مربیگری، توسعه استراتژی و حل مشکلات حتی اگر از لحاظ فنی بتوانند انجام دهند، حاضر به واگذاری در اختیار هوش مصنوعی نیستند. دلیل این کار این است که این گونه وظایف فقط به توانایی تجزیه و تحلیل داده ها، پیدا کردن همبستگی ها و تصمیم گیری موردی نیازمند نیستند بلکه به مهارت قضاوت انسان نیز نیاز دارد که هوش، تجربه و سطح تخصصی را با یکدیگر ترکیب کند و در نهایت تصمیم درست را اتخاذ نماید. ۳ نوع قضاوت انسانی وجود دارد:

  • تفکر انتزاعی که می تواند به عنوان توانایی کار با مفاهیم فراتر از واقعیت معمول در نظر گرفته شود. هوش مصنوعی می تواند کاملا با قوانین موجود عمل نماید اما نمی تواند از چارچوب تعیین شده موجود برای برنامه ریزی، تصمیم گیری و ایده پردازی فراتر رود. برای مثال هوش مصنوعی قادر به ایجاد خدمات اتومبیل رانی در جامعه نیست جایی که تقریباً همه افراد یک ماشین شخصی دارند.
  • تحلیل زمینه؛ در صورتی که انسان اطلاعات کافی برای تصمیم گیری نداشته باشد یا این اطلاعات مبهم باشد ، می تواند زمینه تاریخی ، فرهنگی یا میان فردی را در نظر بگیرد. هوش مصنوعی می تواند از نظر شایستگی و ویژگی های روانشناختی افراد ارزیابی دقیقی از یک کاندیدای موقعیت شغلی انجام دهد اما نتایج چنین ارزیابی نمی تواند ناسازگاری بالقوه بین فرد و سایر کارمندان یا ناسازگاری وی با فرهنگ سازمانی و شغل خاص را در نظر بگیرد. حداقل در این خصوص هوش مصنوعی می تواند دوره آموزشی تحلیل زمینه را طی کند.
  • بینش می تواند به عنوان توانایی تصمیم گیری بدون استفاده از منطق یا تفکر عقلانی در نظر گرفته شود در نتیجه هوش مصنوعی این نوع از قضاوت را نیز قادر به اجرا نیست.

همانطور که گفته شد ۳۲% مدیران آماده انتقال وظیفه تصمیم گیری به هوش مصنوعی هستند پس باید بیان کرد که در کسب و کار دو راه برای تصمیم گیری وجود دارد : روش گویا و روش شهودی یا بینشی.

در راه گویا، از معنی کردن منطقی الگوریتم ها برای تجزیه و تحلیل داده ها و از معنی کردن روش های قانون محور برای انتخاب گزینه های احتمالی استفاده می کنند. این امر بدین معنی است که هوش مصنوعی به وسیله این روش قادر به تصمیم گیری خواهد بود. راه شهودی را می توان به عنوان قضاوت احساسی بر اساس تجربه های گذشته، یادگیری های ضمنی، افکار خلاقانه و تصور در نظر گرفت. بر اساس شکل ۶ مدیران اغلب تصمیم گیری به وسیله تجربیات و دیدگاه را به تصمیم گیری به وسیله روش ها و تکنیک ها ترجیح می دهند چرا که راه گویا و منطقی در تصمیم گیری درون محیط کسب وکار پیچیده ، آرام و وقت گیر بوده و برای ادامه دادن حتما نیاز به یک هوش مصنوعی به عنوان راهنما خواهد بود. براساس شکل ۷ چالش های اصلی محیط که بر تصمیم گیری تاثیر می گذارد شامل:

  • عدم قاظعیت محیط کسب و کار که در واقع پیش بینی ۱۰۰% دقیق از آینده غیر ممکن بوده و همیشه درباره محیط اطلاعاتی وجود دارد که مدیران آن ها را در نظر نگیرند.
  • پیچیدگی محیط کسب و کار که در واقع بر اساس وقوع عناصر پیش بینی نشده و متغیر های محیط می باشد. تصمیم گیری شرایطی است که نیاز به تجزیه و تحلیل داده ها در زمان کم است.
  • ابهام عوامل محیطی مربوط به حضور همزمان چندین شرایط است اما این ابهام ها به وسیله تفسیر واضح در حوزه تصمیم گیری باید رفع شوند.

در دو مورد عدم قاطعیت و ابهام عوامل محیطی هوش مصنوعی نمی تواند با استفاده از راه منطقی و گویا تصمیم گیری درستی در حوزه کسب و کار انجام دهد ولی در مورد پیچیدگی محیط می تواند این راه را به اجرا در آورد. بنابراین در حوزه تصمیم گیری کسب وکار بهترین و موثر ترین روش همکاری بین مدیران و هوش مصنوعی است. ماشین های هوشمند و هوش مصنوعی با استفاده از روش منطقی و تجزیه و تحلیل داده ها در زمان کم می تواند برای مدیران گزینه های زیادی را ارائه دهند. مدیرانی که برای تصمیم گیری دو راه در پیش روی خود دارند: تصمیم گیری بر اساس تجربیات و دیدگاه خویش یا سپردن عمل تصمیم گیری بر عهده هوش مصنوعی.

 با توجه به اعتماد مدیر به هوش مصنوعی ، لازم به ذکر است که به طور کلی ۵۸٪ مدیران آماده نیستند برخی از وظایف شغلی خود را به هوش مصنوعی منتقل کنند. این امر عمدتا به دلیل عدم درک الگوریتم های هوش مصنوعی توسز مدیران است(شکل ۴). بیشترین درخواست در ۱۰ سال آینده مهارت های مدیریتی می تواند به گروه های زیر تقسیم شود:

  • مهارت های قضاوتی فردی: افکار خلاقانه، توسعه استراتژی، تجزیه و تحلیل داده ها
  • مهارت های اجتماعی: رهبری، شبکه سازی، توسعه افراد
  • مهرت های روزمره و عادی: مدیریت زمان، تولیدات، برنامه ریزی و گزارش دادن

مهارت استفاده از تکنولوژی دیجیتالی در طبقه بندی دیده نشده است؛ این مهارت بنیادی بوده که برای استفاده از هوش مصنوعی لازم است. مهارت های روزمره و عادی برای اجرای وظایف عادی و روزمره واجب است که در آینده ای نزدیک بر عهده هوش مصنوعی قرار خواهد گرفت.

به طور خلاصه، می توانیم بگوییم توسعه و پیشرفت سریع هوش مصنوعی به طور جدی ساختار بازار کار را عوض کرده اما با این حال به طور کامل ما قادر به جایگزینی مدیران به وسیله هوش مصنوعی نیستیم چرا که برای هوش مصنوعی بدست آوردن مهارت های قضاوت فردی و مهارت های اجتماعی غیر ممکن است. در نتیجه قادر به انجام فرآیند تصمیم گیری بر پایه روش شهودی به وسیله هوش مصنوعی نیستیم. اما از مدیران کار های روزمره و عادی در یافت می کنند و به آن ها در راستای گرفتن با تجزیه و تحلیل داده های عظیم یاری می دهند.

این به این معنا است که ملزومات مورد نیاز مدیران بدون تغییر باقی نمی مانند و باعث شده تا آن ها در روند و عملکرد اعمالی چون کار، فکر کردن و تصمیم گیری تجدید نظر کنند. با توجه به این که هوش مصنوعی وظایف روزمره و عادی را بر عهده خواهد گرفت، بقیه زمان مدیران که در حدود ۴۷% خواهد بود، صرف سایر وظایفی خواهد شد که نیاز به تمرکز بیشتری دارند. برای مثال مهارت هایی مانند خلاقیت. در نتیجه مدیران وقت بیشتری برای ایده پردازی خواهند داشت. همچنین آن ها باید مهارت های قضاتی خود را برای اجرای نقش های مدیریت کسب و کار و تصمیم گیری در زمان درست تقویت کنند.

به عنوان مدیر لازم است تا برخی فعالیت ها از جمله امکان همکاری با افراد دیگر ، ایجاد شبکه های اجتماعی حرفه ای به منظور جلب قضاوت جمعی برای حل وظایف تجاری و مشکلات آن ها انجام گیرد. همچنین مدیران باید بتوانند از فن آوری های دیجیتالی مختلفی برای جمع آوری دانش و داوری شرکا ، مشتریان ، ذی نفعان خارجی و همچنین جستجوی ” بهترین روش ها ” در سایر صنایع استفاده کنند.

و در آخر مدیر باید قادر باشد تا با هوش مصنوعی همکاری داشته باشد و حتی با آن مانند یک همکار رفتار کند چرا که به وسیله آن می توان تقریبا بهترین تصمیم های منطقی را در کسب و کار گرفت که به مدیر کمک خواهد کرد تا در صورت نیاز از این تصمیم منطقی استفاده کند.

بیشتر بخوانید :

منبع Research Gate

همچنین ببینید

استفاده از هوش مصنوعی مولد برای بهبود تست نرم‌افزار

هوش مصنوعی مولد به دلیل توانایی خود در ایجاد متن و تصاویر بسیار مورد توجه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *