خط زرد بزرگراه همت : در این مقاله به بررسی کامل خط زرد بزرگراه همت می پردازیم. آیا خط زرد بزرگراه همت برای خودروهای عمومی است؟ دوربین های پلاک خوان چه نقشی در اجرای طرح خط زرد بزرگراه همت دارند؟ مزایا و معایب خط زرد بزرگراه همت چیست؟ با شرکت شهاب همراه باشید تا پاسخ این سوالات را بیابید.
مقدمه: سلام دوستان! همانطور که می دانید، ترافیک تهران به یکی از معضلات بزرگ این کلانشهر تبدیل شده است. در واحد تولید محتوای شرکت شهاب، ما همواره به دنبال بررسی راهکارهای نوین برای حل مشکلات شهری هستیم. امروز در این مقاله قصد داریم به بررسی یکی از جدیدترین طرح های ترافیکی، یعنی خط زرد بزرگراه همت بپردازیم.
این خطوط زرد رنگ که در ماه های اخیر در بزرگراه همت کشیده شده اند، سوالات زیادی را در ذهن شهروندان ایجاد کرده اند. آیا این خطوط مخصوص خودروهای عمومی هستند؟ آیا تردد خودروهای تک سرنشین در این خطوط جریمه دارد؟ اصلاً هدف از ایجاد خط زرد بزرگراه همت چیست؟
در ادامه با ما همراه باشید تا به طور کامل به این سوالات پاسخ دهیم و ماجرای خط زرد بزرگراه همت را با جزئیات بررسی کنیم. این مقاله برای مخاطبان فعال در زمینه سیستم های نظارت تصویری، کنترل تردد، دوربین های پلاک خوان و نرم افزار پلاک خوان نوشته شده است.
خط زرد بزرگراه همت
شاید برای شما هم سوال باشد که اصلاً خط زرد بزرگراه همت چیست و چه کاربردی دارد؟ همانطور که در مقدمه اشاره شد، خط زرد بزرگراه همت یکی از جدیدترین طرح های ترافیکی در تهران است که با هدف کاهش ترافیک و تشویق شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی اجرا شده است. این خطوط در ساعات اوج ترافیک صبحگاهی و عصرگاهی (ساعت ۶ الی ۹ صبح و ۴ الی ۷ عصر) فقط مخصوص عبور خودروهای عمومی مانند اتوبوس، تاکسی و ون ها هستند و در گام بعدی خودروهای پرسرنشین(HOV) می توانند از آن تردد کنند. در سایر ساعات، تردد برای تمام خودروها آزاد است.
هدف اصلی این طرح، روان سازی ترافیک در ساعات اوج و تشویق شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی و خودروهای پرسرنشین است. در حال حاضر، بزرگراه همت به عنوان اولین بزرگراه برای اجرای آزمایشی این طرح انتخاب شده است و در صورت موفقیت، این طرح به سایر بزرگراه های تهران نیز تعمیم داده خواهد شد.
ماجرای خط کشی زرد در بزرگراه همت چیست؟
خطوط زرد رنگی که در بزرگراه همت کشیده شده اند، در واقع نشان دهنده خطوط ویژه عبور خودروهای عمومی و پرسرنشین در ساعات اوج ترافیک هستند. به نقل از خبرگزاری ایسنا در تاریخ ۴ آذر ۱۴۰۳: “ترافیک تهران جزو ابر مشکلات این کلانشهر است، شهری که به واسطه موقعیت های تجاری، اداری، اقتصادی و سیاسی جمعیت زیادی را در خود جا داده است، برای همین تردد در این شهر سخت شده و ساعت ها پشت ترافیک ماندن جزو عادت های روزانه شهروندان تهران است.” این خطوط به منظور جداسازی مسیر خودروهای عمومی و پرسرنشین از سایر خودروها و تسهیل تردد آنها در ساعات اوج ترافیک ایجاد شده اند.
در حال حاضر، این خطوط در حد فاصل بزرگراه یادگار امام تا بزرگراه شهید یاسینی در هر دو مسیر رفت و برگشت بزرگراه همت کشیده شده اند. در ساعات اوج ترافیک، تردد خودروهای تک سرنشین در این خطوط ممنوع است و در صورت ورود به این خطوط، توسط دوربین های پلاک خوان جریمه خواهند شد.
| عنوان | توضیحات |
| هدف | کاهش ترافیک، تشویق به استفاده از حمل و نقل عمومی و خودروهای پرسرنشین |
| ساعات محدودیت | ۶ الی ۹ صبح و ۴ الی ۷ عصر |
| خودروهای مجاز | خودروهای عمومی (اتوبوس، تاکسی، ون) و خودروهای دارای بیش از دو سرنشین(HOV) |
| محل اجرا | بزرگراه همت (حد فاصل بزرگراه یادگار امام تا بزرگراه شهید یاسینی) در هر دو مسیر رفت و برگشت |
| نحوه نظارت | دوربین های پلاک خوان |
| جریمه | جریمه نقدی برای خودروهای تک سرنشین در ساعات محدودیت |
| وضعیت دوربین های پلاک خوان | طبق آمار منتشر شده، بیش از نیمی از دوربین های پلاک خوان تهران فرسوده و خاموش است. |
| وضعیت فعلی طرح | در حال اجرا به صورت آزمایشی |
| منبع خبر | خبرگزاری ایسنا |
خطوط پرسرنشین از کجا آمده است؟
تاریخچه خطوط پرسرنشین یا HOV در جهان
ایده خطوط پرسرنشین یا HOV (High-Occupancy Vehicle) برای اولین بار در دهه ۱۹۶۰ میلادی در ایالات متحده آمریکا مطرح شد. اولین خط HOV در سال ۱۹۶۹ در ایالت ویرجینیا به بهره برداری رسید. هدف از ایجاد این خطوط، کاهش ترافیک، تشویق به استفاده از خودروهای اشتراکی و کاهش آلودگی هوا بود. در دهه ۱۹۷۰، با افزایش قیمت سوخت و آگاهی بیشتر نسبت به مسائل زیست محیطی، استفاده از خطوط HOV در سایر شهرهای آمریکا نیز گسترش یافت. امروزه، خطوط HOV در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله کانادا، استرالیا، انگلستان، و برخی از کشورهای اروپایی وجود دارد. در این کشورها خطوط HOV معمولا در بزرگراه های پرترافیک و مناطق شهری با تردد بالا ایجاد می شوند. در برخی از شهرها، مانند لس آنجلس و نیویورک، شبکه گسترده ای از خطوط HOV وجود دارد که به طور قابل توجهی به کاهش ترافیک و بهبود کیفیت هوا کمک کرده اند.
| کشور | سال شروع | توضیحات |
| ایالات متحده | ۱۹۶۹ | اولین خط HOV در ایالت ویرجینیا |
| کانادا | دهه ۱۹۷۰ | گسترش خطوط HOV در شهرهای بزرگ مانند تورنتو و ونکوور |
| استرالیا | دهه ۱۹۸۰ | ایجاد خطوط HOV در شهرهای سیدنی و ملبورن |
| انگلستان | دهه ۱۹۹۰ | راه اندازی خطوط HOV در بزرگراه های منتهی به لندن |
تعریف خطوط پرسرنشین یا HOV
خطوط پرسرنشین یا HOV به خطوطی در جاده ها یا بزرگراه ها گفته می شود که فقط وسایل نقلیه با تعداد معینی از سرنشینان (معمولاً ۲ یا بیشتر) اجازه تردد در آن ها را دارند. هدف اصلی این خطوط کاهش ترافیک، تشویق به استفاده از خودروهای اشتراکی و بهبود کیفیت هوا است. در برخی شهرهای دنیا به خودروهای الکتریکی یا هیبریدی اجازه می دهند که حتی با یک سرنشین از این خطوط استفاده کنند. این خطوط بیشتر در بزرگراه های پرترافیک و مناطق شهری با تردد بالا، مانند لس آنجلس، نیویورک، یا دوبی وجود دارند. در برخی از کشورها مانند کانادا و استرالیا نیز این خطوط رایج است. برای جلوگیری از تخلف دوربین های نظارتی یا پلیس ترافیک، تعداد سرنشینان را بررسی می کنند وجریمه های سنگینی برای خودروهای تک سرنشین که از این خطوط استفاده می کنند در نظر گرفته شده است. کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا ،افزایش سرعت سفر و تشویق به فرهنگ استفاده اشتراکی از خودرو از مزیت های این طرح است.
مزایای استفاده از خطوط HOV
استفاده از خطوط HOV مزایای متعددی دارد، از جمله:
- کاهش ترافیک: با تشویق مردم به استفاده از خودروهای اشتراکی، تعداد خودروهای تک سرنشین در جاده ها کاهش می یابد و در نتیجه ترافیک روان تر می شود.
- کاهش آلودگی هوا: کاهش تعداد خودروها در جاده ها به کاهش انتشار گازهای آلاینده و بهبود کیفیت هوا کمک می کند.
- صرفه جویی در زمان: خودروهایی که از خطوط HOV استفاده می کنند، می توانند سریع تر به مقصد خود برسند.
- تشویق به فرهنگ استفاده اشتراکی از خودرو: استفاده از خطوط HOV می تواند فرهنگ استفاده اشتراکی از خودرو را در جامعه ترویج دهد.
نسخه قدیمی برای نجات همت از ترافیک
سابقه طرح خطوط پرسرنشین در تهران
جالبه بدونید که طرح خط زرد بزرگراه همت، ایده ای جدید نیست و سابقه ای طولانی در تهران دارد! این طرح نخستین بار سال ۸۴ از سوی مسئولان وقت معاونت حمل و نقل و ترافیک به شهردار تهران ارائه شد که با استقبال مواجه شد اما آن زمان پلیس به دلیل کمبود نیرو نتوانست آن را اجرا کند که به نظر می رسد با پیشرفت هایی که در زمینه هوشمندسازی کنترل ترافیک به دست آورده ایم این کار عملی باشد و این نسخه کم هزینه در کنار سایر راهکارهای پایه ای اما هزینه بر مانند توسعه مترو و افزایش ناوگان اتوبوسرانی دنبال شود. اتوبان همت اولین اتوبانی بود که برای اجرای این طرح انتهاب شد، در دهه ۹۰ هم دوباره این طرح در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت، آن زمان بخشی از اتوبان امام علی برای این کار در نظر گرفته شد، آن زمان مخالفان اجرای این طرح از جمله احمد دنیا مالی رییس کمیسیون عمران شورای چهارم شهر تهران اجرای HOV را اولویت تهران ندانسته و گفته بود: اولویت طرح های ترافیکی شهر بردن ترافیک به زیر سطح است.
دلایل عدم اجرای موفق طرح در گذشته
علی رغم مطرح شدن این ایده در سال های گذشته، به دلایل مختلفی از جمله کمبود زیرساخت های لازم، عدم وجود سیستم های نظارتی هوشمند و ناهماهنگی بین دستگاه های مختلف، این طرح به طور کامل و موفق اجرا نشد. در واقع، در آن زمان، تکنولوژی لازم برای نظارت دقیق بر اجرای طرح وجود نداشت و عملاً امکان کنترل و جریمه متخلفان به صورت موثر میسر نبود.
تغییر شرایط و امید به اجرای موفق در حال حاضر
اما حالا چی؟ خوشبختانه در سال های اخیر، پیشرفت های چشمگیری در زمینه سیستم های هوشمند نظارت تصویری و دوربین های پلاک خوان صورت گرفته است. این پیشرفت ها، امکان نظارت دقیق و هوشمند بر خطوط ویژه را فراهم کرده و می توان امیدوار بود که این بار، طرح خط زرد بزرگراه همت با موفقیت اجرا شود. البته، هنوز هم چالش هایی مانند فرسودگی و خاموشی بیش از نیمی از دوربین های پلاک خوان در تهران وجود دارد که باید به سرعت برطرف شوند.
مروری بر تاریخچه طرح خطوط پرسرنشین در تهران
| سال | رویداد | شرح ماجرا |
| ۱۳۸۴ | ایده ای نو در ذهن مدیران شهری | در این سال، جرقه های اولیه طرح خطوط پرسرنشین (HOV) در ذهن مدیران معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران زده شد. آنها این طرح را به عنوان راهکاری برای مقابله با ترافیک فزاینده پایتخت به شهردار وقت ارائه دادند. |
| دهه ۹۰ | بازگشت طرح به میز بررسی | پس از چند سال، دوباره طرح خطوط پرسرنشین (HOV) روی میز مسئولین شهرداری تهران قرار گرفت. این بار، بخشی از اتوبان امام علی برای اجرای آزمایشی این طرح در نظر گرفته شد تا مزایا و معایب آن در عمل سنجیده شود. |
| ۱۴۰۳ | خط زرد، امیدی تازه برای همت | سال ۱۴۰۳، سالی مهم برای طرح خطوط پرسرنشین بود. خط زرد بزرگراه همت به عنوان اولین گام از اجرای این طرح، در این بزرگراه پرتردد به صورت آزمایشی به اجرا درآمد. این خط زرد، نشان از عزم جدی مسئولان برای اجرای این طرح داشت. |
| اکنون | ارزیابی نتایج و گام های بعدی | اکنون، در حال بررسی نتایج اجرای آزمایشی طرح در بزرگراه همت هستیم. مسئولان شهری با دقت تمام، در حال رصد نتایج، شناسایی نقاط قوت و ضعف و رفع نواقص موجود هستند تا زمینه برای اجرای موفق و گسترش این طرح به سایر بزرگراه ها فراهم شود. |
مدیران شهری ششم درباره HOV چه گفتند؟
صحبت های پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران
پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران، درباره ایجاد خطوط پرسرنشین گفته است: “در بسیاری از شهرهای دنیا، تاکسی ها و خودروهای پرسرنشین می توانند به صورت رایگان از خطوط HOV (خودروهای چندسرنشین) استفاده کنند. شبکه ای از خطوط HOV در تهران طراحی شده که بزرگراه شهید همت نخستین مرحله از اجرای آن خواهد بود. این شبکه مشابه سیستم خطوط BRT عمل می کند و به این ترتیب، خودروهایی که بیش از دو سرنشین دارند، می توانند از این مسیرها عبور کنند.”
به گفته علیمردانی: “این طرح مصوبه شورای عالی ترافیک کشور و شورای ترافیک تهران را دارد و به زودی اجرایی خواهد شد.”
صحبت های محسن هرمزی، معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار تهران
محسن هرمزی، معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار تهران هم پیش از این اعلام کرده بود که این خطوط ویژه در بزرگراه ها تفکیک فیزیکی نخواهند داشت، بلکه از طریق علائم هشداردهنده، به مردم اطلاع داده می شود که در ساعات خاص، یعنی پیک صبحگاهی و عصرگاهی، تردد فقط برای خودروهای پرسرنشین مانند ون ها، اتوبوس ها و سرویس های ادارات امکان پذیر خواهد بود تا این خودروها بتوانند سریع تر حرکت کنند. اگر خودروهای شخصی و تک سرنشین در ساعات اعلامی وارد این مسیرها شوند، تحت نظارت تصویری جریمه خواهند شد.
نظر جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران
جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران، درباره ایجاد خطوط HOV در تهران می گوید: “این موضوع جدید نیست و باید مطالعات آن از جمله مطالعات اجتماعی آن کامل شود تا مشخص شود چقدر اجرای این طرح جدی است.”
خطوط پرسرنشین پولی نیست
تکذیب شایعه پولی شدن بزرگراه همت
یکی از حاشیه های جنجالی پیرامون خط زرد بزرگراه همت، شایعه پولی شدن تردد در این بزرگراه بود. این شایعه به سرعت در فضای مجازی پخش شد و نگرانی هایی را در میان شهروندان ایجاد کرد. اما مدیران شهری به سرعت به این شایعه واکنش نشان دادند و آن را تکذیب کردند.
واکنش مدیران شهری و تاکید بر جریمه متخلفان
مدیران شهری اعلام کردند که قرار نیست شهروندان برای تردد در خط زرد بزرگراه همت پولی پرداخت کنند. تنها خودروهای تک سرنشینی که در ساعات اوج ترافیک وارد این خطوط شوند، جریمه خواهند شد. به این ترتیب، هدف اصلی این طرح، روان سازی ترافیک و تشویق به استفاده از حمل و نقل عمومی و خودروهای پرسرنشین است، نه کسب درآمد از طریق عوارض.
جزئیات بیشتر در خصوص خطوط پرسرنشین
متاسفانه، مدیران شهری جزئیات بیشتری در خصوص نحوه عملکرد خط زرد بزرگراه همت منتشر نکرده اند. برای مثال، هنوز مشخص نیست که جریمه ورود به این خطوط در ساعات اوج ترافیک چقدر خواهد بود و نحوه پرداخت آن چگونه است. همچنین، مشخص نیست که آیا در آینده، تغییراتی در ساعات محدودیت تردد در این خطوط ایجاد خواهد شد یا خیر. انتظار می رود که در آینده نزدیک، اطلاعات بیشتری در این زمینه از سوی مسئولان شهری منتشر شود.
اجرای HOV در تهران شدنی است
نظر سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا
سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا، در خصوص امکان اجرای طرح خطوط پرسرنشین (HOV Lane) در بزرگراه های تهران می گوید: “اجرای این طرح در شرایط کنونی، با توجه به پیشرفت های تکنولوژی و تجهیزات هوشمند نظارتی، امکان پذیر است و می تواند به طور قابل توجهی به کاهش ترافیک و بهبود جریان ترافیکی در پایتخت کمک کند.”
او ادامه می دهد: “در سال های گذشته، طرح خطوط پرسرنشین به دلایل مختلف از جمله کمبود زیرساخت ها و محدودیت های فضا در برخی از بزرگراه ها، نتواسته بود به مرحله اجرا برسد. اما امروز، با توجه به ظرفیت های موجود و نیاز به کاهش ترافیک سنگین در پایتخت، این طرح با همکاری شهرداری و سایر نهادهای ذی ربط، می تواند به مرحله اجرایی برسد.”
محدودیت عرض بزرگراه ها و راهکار پیشنهادی
رئیس پلیس راهور فراجا تاکید می کند: “یکی از موانع اصلی اجرای این طرح، محدودیت عرض برخی از بزرگراه هاست که معمولاً سه لاینه هستند. با این حال، در برخی از مسیرها، مانند بزرگراه همت، چمران و امام علی (ع)، که ترافیک سنگینی دارند، فضای مناسب برای ایجاد خطوط پرسرنشین وجود دارد. در این مسیرها، با بازسازی یا بازپیرایی خطوط، می توان به راحتی این طرح را پیاده سازی کرد.”
اهمیت تجهیزات هوشمند نظارتی
سردار حسینی در ادامه به اهمیت استفاده از تجهیزات هوشمند نظارتی در اجرای این طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: “با توجه به پیشرفت‌های اخیر در حوزه فناوری‌های نظارتی، پلیس راهور قادر است از دوربین‌های هوشمند و سنسورهای دقیق برای کنترل و نظارت بر خطوط پرسرنشین استفاده کند. این سیستم‌ها به پلیس کمک می‌کنند تا به‌طور دقیق و به موقع، تخلفات رانندگان را شناسایی و برخوردهای لازم را انجام دهد.”
“پیشرفت‌های تکنولوژی و تجهیزات هوشمند نظارتی، اجرای طرح خطوط پرسرنشین را در تهران امکان‌پذیر کرده است.” – سردار تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا – منبع: [خبرآنلاین](لینک معتبر به منبع خبر)
نقش دوربین‌های پلاک‌خوان در اجرای طرح
در واقع، دوربین‌های پلاک‌خوان نقش کلیدی در اجرای موفق طرح خط زرد بزرگراه همت دارند. این دوربین‌ها با پایش پلاک خودروها، امکان شناسایی خودروهای متخلف و اعمال جریمه را فراهم می‌کنند. بدون وجود سیستم‌های نظارتی هوشمند، عملاً امکان کنترل و نظارت بر این خطوط وجود نخواهد داشت و طرح با شکست مواجه خواهد شد. بنابراین، سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه و به‌روزرسانی زیرساخت‌های نظارت تصویری، امری ضروری برای اجرای موفق این طرح است.
اجرای شتاب‌زده مساوی شکست است
نظر محمد حسین نوروزی، کارشناس حوزه ترافیک
محمد حسین نوروزی، کارشناس حوزه ترافیک، درباره ایجاد خطوط پرسرنشین به خبرآنلاین می‌گوید: “ایجاد خطوط پرسرنشین در بزرگراه‌های تهران از سال ۸۴ مطرح بود و حتی در مقطعی هم به صورت آزمایشی و محدود اجرایی شد، ولی اجرای موفقی نبود.”
او ادامه می‌دهد: “ایجاد این خطوط از راهکارهای مدیریت تقاضا است؛ به همین دلیل اینکه بزرگراه‌های ما ظرفیت، ایجاد این لاین را دارند یا نه در اولویت نیست زیرا قرار است گروهی تحت فشار قرار گیرند تا تغییر مد و شیوه بدهند و برای ترددهای‌شان از حمل و نقل عمومی یا خودروی پرسرنشین استفاده کنند، بخشی از ظرفیت بزرگراه گرفته می‌شود و به این کار اختصاص پیدا می‌کند.”
مطالعات قدیمی و میزان تردد خودروهای تک‌سرنشین
او با اشاره به مطالعات قدیمی در خصوص میزان تردد خودروی تک سرنشین از بزرگراه‌های تهران می‌گوید: “نتایج پژوهش نشان می‌داد که در بزرگراه شهید همت بیش از ۶۰تا۶۵ درصد خودروها تک‌سرنشین بودند که نشان می‌دهد از ظرفیت‌های معابر به درستی استفاده نمی‌شود. این طرح می‌گوید من یک خط را تنها برای استفاده از خودروهای پرسرنشین در نظر می‌گیرم، البته مشخص نیست در این طرح چند سرنشین برای این خودروها مشخص شده است، من درجریان جزییات این طرح نیستم اما گفته می‌شود در مرحله نخست تنها حمل و نقل عمومی تردد می‌کنند لذا به این طرح مانند خطوط پرسرنشین در سایر شهرهای دنیا نیستند که ویژه خطوط پرسرنشین باشند، بلکه یک خط ویژه حمل و نقل عمومی و نیمه‌عمومی هست چون تاکسی‌های خطی هم که مسافر می‌برند در آن تردد می‌کنند، به آن می‌گویم نیمه عمومی. یعنی اتوبوس، ون و تاکسی.”
مزیت‌های خطوط و تشویق به هم‌پیمایی
این کارشناس ترافیک ادامه می‌دهد : “مزیت‌های این خطوط باعث می‌شود که افراد هم مسیر شوند و هم پیمایی کنند که از مزیت سرعت در این خطوط استفاده کنند و باعث کاهش استفاده از خودروی تک سرنشین می‌شود.”
تاثیر خطوط بر سفرهای روزانه
نوروزی درخصوص این که این خطوط بر روی کدام سفرهای روزانه اثر گذار هستند هم توضیح می‌دهد: “مطالعاتی که در این زمینه شد نشان می‌داد که عموما راهکار خطوط پرسرنشین روی سفرهایی که با هدف شغلی یا تحصیلی انجام می‌شوند (تحصیلی در سطح دانشجویی که مثلا با خودرو خودشان می‌روند و می‌آیند نه در سطح دانش‌آموز) موثر خواهد بود اما هدف‌گیری عمده به سمت سفرهای کاری است و مطالعاتی که در این خصوص انجام شده بود نشان می‌داد که مدت زمان سفر برای خودروهای پرسرنشین حدود ۲۰ دقیقه کاهش پیدا می‌کند و حدود ۱۷ درصد مسافران وسیله نقلیه‌شان تغییر می‌کند و به سمت هم پیمایی می‌روند تا بتوانند از مزیت این خط استفاده کنند.”
تعیین نقطه بهینه برای تعداد سرنشین
او تاکید می‌کند باید نقطه بهینه برای تعداد سرنشین مشخص شود و این خطوط به اندازه‌ای شلوغ نشود که مزیت خود را از دست بدهد.
زیرساخت‌های نظارت هوشمند و وضعیت فعلی
دبیر کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران در پاسخ به این پرسش که آیا بزرگراه‌های تهران زیرساخت‌های نظارت هوشمند را برای اجرای این طرح دارد هم می‌گوید : “درحال حاضر ندارند، زیرا این خطوط نیاز به دوربین‌های پلاک‌خوان دارد که بتوانند پلاک‌های خودروهای عمومی را تشخیص دهند و اگر پلاک شخصی وارد خطوط شوند، ثبت جریمه کنند. و در مرحله بعد هم که خودروهای پرسرنشین وارد آن می‌شوند امکان پردازش تعداد نفرات را داشته باشند.”
فرار از قانون در سایر کشورها و نیاز به تجهیزات پیشرفته
“در برخی شهرهای دنیا برخی برای قانون گریزی در خودروهای‌شان آدمک گذاشتند که دوربین‌هایی نصب شد که امکان تشخیص این نوع فرارهای قانونی را داشت. ما هم نیاز به این نوع تجهیزات و زیرساخت‌ها داریم و در شرایطی که ما تجهیزات ابتدایی حمل و نقل هوشمندمان و دوربین‌های‌مان با مشکل عدیده روبه رو هستند، و در بزرگراه‌های ما از حدود ۴۰۰ تا دوربین سرعت، حدود ۲۰ تا دوربین در حال فعالیت هستند (طبق آمارهایی که منتشر شده)، چگونه می‌توانیم این خطوط را کنترل کنیم.”
عدم کنترل خطوط ویژه و شکست طرح
“اگر این خطوط هم کنترل نشود مثل خط ویژه‌ای که در تونل‌ها یا روی پل صدر داریم و چون کنترل نمی‌شوند، همه به راحتی در آن تردد می‌کنند، قبح تخلف هم ریخته می‌شود و همه از آنجا استفاده می‌کنند و عملا طرح شکست می‌خورد. لذا آن زیرساخت شناسایی هوشمند بسیار واجب است. نظارت فیزیکی پلیس هم به دو دلیل هم امکان‌پذیر نیست و هم به صلاح نیست. امکان پذیر نیست چون در فواصل نزدیک باید نیروهای پلیس مستقر شوند تا تخلف را شناسایی کند که امکان‌پذیر نیست، به صلاح نیست چون در حال حاضر که در خطوط BRT تراکم ترافیک از حدی بالاتر می‌رود، پلیس ناگهان اجازه می‌دهد که خودروها داخل خطوط ویژه شوند و اتوبوس هم وارد خطوط شود در همان ترافیک گرفتار می‌شود که این نقض غرض هست. به همین دلیل اگر کنترل کاملا مکانیزه و هوشمند باشد، این اتفاقات هم داخل آن نمی‌افتد.”
عدم شتاب‌زدگی و ضرورت فراهم کردن زیرساخت‌ها
نوروزی درخصوص اینکه اجرای شتاب‌زده این طرح را می‌تواند مساوی شکست آن دانست هم می‌گوید: “قطعا نباید شتاب‌زده عمل کرد و باید زیرساخت فناوری کنترلی‌اش فراهم شود، اینکه چه‌زمانی این تجهیزات وارد شود، به توان و همت اجرایی مسئولان شهری باز می‌گردد. اگر دوربین‌ها خریداری شوند، ظرف دو ماه قابل نصب هستند؛ اینکه چقدر زمان ببرد و کد تخلف از پلیس گرفته شود که بتوان اعمال قانون شود مشخص نیست.”
سوالات متداول درباره خط زرد بزرگراه همت
- خط زرد بزرگراه همت چیست؟
خط زرد بزرگراه همت خط ویژه‌ای است که در ساعات اوج ترافیک صبح و عصر (۶ تا ۹ صبح و ۴ تا ۷ عصر) فقط برای تردد خودروهای عمومی (اتوبوس، تاکسی، ون) و خودروهای دارای بیش از دو سرنشین (HOV) در نظر گرفته شده است. - هدف از ایجاد خط زرد بزرگراه همت چیست؟
هدف اصلی این طرح، کاهش ترافیک، تشویق مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی و خودروهای پرسرنشین و کاهش آلودگی هوا است. - چه خودروهایی مجاز به تردد در خط زرد بزرگراه همت هستند؟
در ساعات اوج ترافیک، فقط خودروهای عمومی (اتوبوس، تاکسی، ون) و خودروهای دارای بیش از دو سرنشین (HOV) مجاز به تردد در این خط هستند. - آیا تردد خودروهای تک‌سرنشین در خط زرد بزرگراه همت جریمه دارد؟
بله، تردد خودروهای تک‌سرنشین در ساعات اوج ترافیک در این خط جریمه دارد. - جریمه تردد در خط زرد بزرگراه همت چقدر است؟
میزان دقیق جریمه هنوز به طور رسمی اعلام نشده است. - آیا خط زرد بزرگراه همت در تمام طول بزرگراه همت کشیده شده است؟
خیر، در حال حاضر این خطوط در حد فاصل بزرگراه یادگار امام تا بزرگراه شهید یاسینی در هر دو مسیر رفت و برگشت کشیده شده‌اند. - آیا طرح خط زرد بزرگراه همت به سایر بزرگراه‌ها هم تعمیم داده خواهد شد؟
در صورت موفقیت‌آمیز بودن اجرای آزمایشی این طرح در بزرگراه همت، احتمال تعمیم آن به سایر بزرگراه‌های تهران وجود دارد. - آیا خط زرد بزرگراه همت همان خط HOV است؟
در حال حاضر خط زرد بزرگراه همت در مرحله اول بیشتر شبیه خط ویژه اتوبوسرانی (BRT) است و فقط خودروهای عمومی از آن استفاده می‌کنند، اما قرار است در آینده خودروهای پرسرنشین (HOV) نیز به آن اضافه شوند. - آیا برای تردد در خط زرد بزرگراه همت باید پولی پرداخت کرد؟
خیر، تردد در این خطوط برای خودروهای مجاز رایگان است. - آیا دوربین‌های پلاک‌خوان می‌توانند تعداد سرنشینان خودرو را تشخیص دهند؟
در حال حاضر، دوربین‌های پلاک‌خوان معمولی این قابلیت را ندارند. اما دوربین‌های پیشرفته‌تری وجود دارند که می‌توانند این کار را انجام دهند و ممکن است در آینده از این دوربین‌ها در طرح خط زرد بزرگراه همت استفاده شود.
نتیجه‌گیری
طرح خط زرد بزرگراه همت به عنوان یک راهکار نوین برای کاهش ترافیک و آلودگی هوا در تهران مطرح شده است. این طرح با هدف تشویق مردم به استفاده از حمل و نقل عمومی و خودروهای پرسرنشین، می‌تواند نقش موثری در بهبود وضعیت ترافیک پایتخت داشته باشد. با این حال، اجرای موفق این طرح نیازمند فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، به ویژه سیستم‌های نظارت هوشمند و دوربین‌های پلاک‌خوان پیشرفته است.
همچنین، آموزش و اطلاع‌رسانی به شهروندان در خصوص نحوه عملکرد این خطوط و قوانین مربوط به آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. در نهایت، باید منتظر ماند و دید که آیا این طرح می‌تواند به اهداف خود دست یابد و به عنوان یک الگوی موفق در سایر بزرگراه‌های تهران نیز اجرا شود یا خیر.
شرکت شهاب به عنوان بزرگترین مرجع تخصصی در زمینه دوربین‌های پلاک‌خوان و نرم‌افزارهای پلاک‌خوان، همواره در تلاش است تا با ارائه به‌روزترین اطلاعات و راهکارها، به بهبود وضعیت ترافیک و امنیت شهری کمک کند. از اینکه تا انتهای این مقاله همراه شرکت شهاب بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.
